Bronisław Piłsudski i Ajnowie

Irankarapte na!

Dziś chciałabym przedstawić Wam tajemniczy i prawie wymarły język, którym mówią przedstawiciele ludu Ajnów, zamieszkujący japońską wyspę Hokkaidō (北海道). W 2007 roku posługiwało się tym językiem już tylko dziesięć osób. Mowa o języku ajnuskim, nazywanym też ajnoskim. Chociaż jest używany na terytorium Japonii, to jednak nie jest spokrewniony z japońskim, a jego pochodzenie nie jest do końca ustalone.

Mężczyzna ajnoski.
Źródło: Wikipedia

Język ajnuski nie ma własnego pisma i najczęściej zapisywany jest za pomocą pisma japońskiego, które jednak nie oddaje jego oryginalnego brzmienia. Jak widać na przykładach, ajnuski w niczym nie przypomina japońskiego:

• cep - ryba
• atuy - morze, ocean 
• apto - deszcz
• nitay - las
• petsam - brzeg
• upas - śnieg
• nonno - kwiat (nie mylić z włoskim nonno - "dziadek") 
• amuspe - krab (w dosłownym tłumaczeniu: "paznokieć przyczepiający się do rzeczy")

Kiedy poznaję nowy język, z reguły sprawdzam, jak określa się w nim matkę. W wielu językach słowo "matka" zawiera głoskę "m". W przypadku ajnuskiego tak jednak nie jest - "matka" to hápo, unu albo totto.

Co ciekawe, na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku badaniem języka ajnuskiego zajmował się polski etnograf Bronisław Piłsudski, brat znanego wszystkim Józefa. Gorąco zachęcam do przeczytania jego notki biograficznej w Wikipedii, bo miał naprawdę ciekawe życie.

Jeżeli jesteście ciekawi, jak brzmi język ajnuski, to polecam ten oto słownik online, A Topical Dictionary of Conversational Ainu. Hasła są w nim podzielone na kategorie tematyczne. Do każdego z nich dołączone jest nagranie wymowy w wykonaniu rodzimej użytkowniczki języka (w większości przypadków są to nagrania audio, ale zdarzają się również video).

Tradycyjne ajnuskie pożeganie - odpowiednik angielskiego "Take care!".
Można je przetłumaczyć jako: "Niech wam będzie ciepło".
Źródło: A Topical Dictionary of Conversational Ainu

Natomiast tutaj możecie obejrzeć anglojęzyczny film dokumentalny Have You Heard About the Ainu? nakręcony przez panią doktor Kinko Ito, która wykłada socjologię na uniwersytecie w Little Rock w Arkansas.


Życzę Wam miłego wieczoru i niech Wam będzie ciepło!